ระบบกราวด์ (สายดิน) คืออะไร? (ทำไมถึงสำคัญ?)

ระบบกราวด์ ไม่ใช่แค่ "สายไฟสีเขียว" แต่มันคือ "เส้นทางลัด" ที่ "ปลอดภัย" ที่สุดสำหรับไฟฟ้าที่ "หลงทาง"

หน้าที่หลักของมันคือการ "เชื่อม" โลหะนำไฟฟ้าทุกชิ้นส่วนในระบบโซลาร์ (ที่ปกติ "ไม่" ควรมีไฟ) ลงสู่ "พื้นดิน" (Earth):

• โครงสร้างแผงโซลาร์ (Panel Frames)
• รางยึดแผง (Mounting Rails)
• ตัวถังอินเวอร์เตอร์ (Inverter Chassis - เช่น Sungrow)
• โครงสร้างโลหะอื่นๆ

หากไม่มีกราวด์ (หรือกราวด์ไม่ดี): เมื่อเกิดไฟรั่ว (Fault Current) หรือฟ้าผ่า (Surge) ... โลหะเหล่านั้นจะ "มีไฟ" ... ใครไปสัมผัส อาจ **"ถูกไฟดูด"** ถึงแก่ชีวิต หรือเกิดความร้อนสูงจน **"ไฟไหม้"**

เมื่อมีกราวด์ที่ดี: ไฟฟ้าที่ "รั่ว" หรือ "กระชาก" จะ "วิ่ง" ลงสายดินไปที่หลักดิน และ "กระจาย" หายไปในพื้นดินอย่างรวดเร็วและปลอดภัย อุปกรณ์ป้องกัน (Breaker) จะทำงาน และ "ตัด" วงจรทันที

1. (พลาดที่สุด!) ค่าความต้านทานดิน "สูงเกิน" มาตรฐาน (Resistance > 5 Ohms)

• มาตรฐานคืออะไร?: มาตรฐาน วสท. (EIT) และข้อกำหนด PEA (สำหรับบ้าน/อาคารทั่วไป) มักกำหนดให้ค่าความต้านทานของระบบกราวด์ **ต้อง "น้อยกว่า 5 โอห์ม" ( 5 )**
• ทำไมถึงพลาด?: ช่าง "ตอก" หลักดิน (Ground Rod) เพียง 1 แท่ง (ตามมาตรฐานขั้นต่ำ) แล้ว "คิดเอาเอง" ว่าผ่าน โดย **"ไม่" ใช้ "เครื่องมือวัด" (Earth Ground Tester)** ที่ถูกต้อง
• ความจริง: ในพื้นที่ "ดินทราย", "ดินลูกรัง", หรือ "ที่แห้งแล้ง" (เช่น ภาคอีสานหลายพื้นที่) ... การตอกหลักดิน 1 แท่ง อาจได้ค่า 20 , 50 , หรือ 100 ! ซึ่ง "สูงเกิน" มาตรฐานและ "อันตราย"
• PEA ทำอย่างไร?: เจ้าหน้าที่ PEA จะใช้ "เครื่องมือวัด" มาตรวจสอบค่าความต้านทานนี้ หาก "เกิน 5 " -> **"ไม่ผ่าน" ทันที!**
• SKE แก้ไขอย่างไร: เรา **"วัด"** ค่าความต้านทานดินจริงทุกหน้างาน หากเกิน 5 เราจะ **"ตอกหลักดินเพิ่ม"** (Additional Rods) และเชื่อมต่อถึงกัน (Bonding) หรือใช้วิธีปรับปรุงดิน (Soil Enhancement) จนกว่าค่าจะ "ผ่าน" มาตรฐาน

2. การ "Bonding" อุปกรณ์ไม่สมบูรณ์ (Incomplete Bonding)

• ปัญหา: ช่างละเลยการ "เชื่อมต่อ" โลหะทุกชิ้นส่วนเข้ากับสายดินหลัก
• จุดที่พลาดบ่อย:
  • "ลืม" ใช้ Bonding Clip/Lug หรือสายไฟเล็กๆ เชื่อม **"กรอบแผงโซลาร์"** เข้ากับ **"ราง Mounting"** (คิดว่าการขันยึดเพียงพอ ซึ่ง "ไม่" เสมอไป โดยเฉพาะกับรางเคลือบ Anodized)
  • "ลืม" เชื่อม **"รางแต่ละท่อน"** เข้าด้วยกัน
  • "ลืม" ต่อสายดินจาก **"ตัวถังอินเวอร์เตอร์"** ไปยังบาร์กราวด์
• ทำไม PEA ตีกลับ?: หากมีส่วนใดไม่เชื่อมถึงกัน เมื่อเกิดไฟรั่วที่จุดนั้น ไฟฟ้าจะ "ไม่" สามารถ "เดินทาง" กลับไปยังสายดินได้ -> อันตราย!
• SKE แก้ไขอย่างไร: เราใช้ WEEB Clip, Bonding Jumper, หรือ Grounding Lug ตามมาตรฐานผู้ผลิตราง เพื่อให้มั่นใจว่าโลหะทุกชิ้น "เป็นหนึ่งเดียวกัน" ทางไฟฟ้า

3. "ขนาด" สายดิน หรือ "สเปก" หลักดิน "ผิด" (Incorrect Sizing/Spec)

• ปัญหา: ใช้ "สายดิน" (G/E) "เล็กเกินไป" หรือใช้ "หลักดิน" "ไม่ได้มาตรฐาน" เพื่อ "ลดต้นทุน"
• มาตรฐานคืออะไร?:**
  • ขนาดสายดิน (EGC):** ต้องเลือกขนาดตามมาตรฐาน วสท. โดย "อ้างอิง" กับ "ขนาด Breaker" ของวงจรนั้นๆ (ไม่ใช่เล็กเท่าไหร่ก็ได้)
  • หลักดิน (Ground Rod): PEA/วสท. มักกำหนดให้ต้องเป็นแท่งทองแดงหุ้ม (Copper-Clad) ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่ต่ำกว่า 16 mm (5/8 นิ้ว) และ "ยาว" ไม่ต่ำกว่า 2.4 เมตร (ตอกให้มิด)
• ทำไม PEA ตีกลับ?: สายเล็กไป = ทนกระแส Fault/Surge ไม่ไหว (อาจขาด/ไหม้) | หลักดินสั้นไป = ระบายประจุลงดินได้ไม่ดี (ทำให้ค่าความต้านทานสูง)
• SKE แก้ไขอย่างไร: เราใช้สายดินและหลักดิน "ตรงตาม" มาตรฐาน วสท. และ PEA เสมอ

4. การเชื่อมต่อกับ "กราวด์หลัก" ของอาคารผิดพลาด (Incorrect N-G Bonding)

• ปัญหา: (ซับซ้อนขึ้น) ช่าง "สับสน" ระหว่าง "กราวด์ AC" กับ "กราวด์ DC" หรือ "แยก" ระบบกราวด์โซลาร์ออกจากกราวด์หลักของอาคาร (ซึ่งผิด!) หรือ (ในระบบ Hybrid) "สร้างจุด N-G Bond ใหม่" ในตู้ Backup Load โดยไม่จำเป็น
• มาตรฐานคืออะไร?: ในระบบ TN-C-S (ระบบไฟส่วนใหญ่ในไทย) กราวด์ของระบบโซลาร์ (EGC) "ต้อง" เชื่อมต่อกับ "บาร์กราวด์หลัก" (G) ของอาคาร และจุดเชื่อมต่อระหว่าง Neutral (N) กับ Ground (G) **ต้องมีเพียง "จุดเดียว"** ที่ MDB (ตู้ไฟหลัก) เท่านั้น
• ทำไม PEA ตีกลับ?: การมี N-G Bond หลายจุด หรือแยกกราวด์ ทำให้ระบบป้องกันไฟดูด (RCD/RCBO) ทำงาน "ผิดพลาด" (Trip มั่ว) หรือ "ไม่ทำงาน" และสร้างกระแสไหลวนในสายดิน (Ground Loop) ซึ่งอันตราย
• SKE แก้ไขอย่างไร: วิศวกรของเราเข้าใจระบบกราวด์ TN-C-S/TT อย่างลึกซึ้ง และออกแบบการเชื่อมต่อ N-G Bond ให้ถูกต้องตามมาตรฐานเสมอ

บริษัท ทรัพย์ศฤงคาร เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด (SKE Solar)

(ตัวแทนจำหน่ายและติดตั้ง Sungrow อย่างเป็นทางการ)

โทร: 045-905-215

เว็บไซต์: www.supsaringkan.co.th

Facebook: facebook.com/SKESolarEnergyUbon

LINE: @760fgpmx